3 Nisan 2013 Çarşamba

Kaliteli Müzik (SR/CVP: Buket Taştan)

SORU:




Size göre müzikte kalite nedir, neleri barındırır içinde ?



CEVAP:


      Buket'çim bu soru hem beni çok memnun etti hem de biraz ders çalışmaya itti. Şöyle ki ben sözcükleri sözlük anlamlarıyla kullanmaya özen gösteririm, kendime göre yorumlamaya kalkmam. Hatta sözcükleri bilmeden kullanmayı ve yorumlamayı çok tehlikeli bulurum. Bu yüzden demin yine sözlüğe baktım. "Kalite" için "nitelik" diyor. Rakkamlarla ölçülüp ifade edilemeyen özellikler diyor. Bir ürünü diğerlerinden ayıran, ve bilinen en iyi özellikleri bünyesinde barındıran anlamında kullanılıyor.

      Özetle ve günlük kullanımda, iyi derken - kaliteli'yi, kötü derken - kalitesiz'i kastediyoruz dersem yanlış olmaz.

      Müziği, özellikle şarkıları oluşturan, dikkat edebileceğimiz önemli ögeleri şöyle sıralayabilirim:
  • sözler,
  • melodi, 
  • ritim, 
  • armoni, 
  • enstrumantasyon ve performanslar 
  • ve bunların hepsini makyajlı ve albenili hale getirebilen ses mühendisliği. 


      Şimdi bu saydığım ögelere "kalite"nin veya "nitelik"in sözlük tarifi penceresinden bakarsak, öncelikle bir müzik parçası kendisini diğer müzik parçalarından ayıran özelliklere sahip olması gerekiyor. Eğer kendine has özelliklere sahip değilse öyle bir müziğe "çalıntı" yada "taklit" diyoruz. Eğer kendine has özelliklere sahip ise bu durumda bu özelliklerin bilinen en iyi özellikler olması gerekiyor. Biraz açayım:


      Sözler, olayları, duygu ve düşünceleri, ruh hallerini en iyi şekilde tarif etmesi gerekirken melodiyle bütünleşip ritme oturmaları gerekiyor.

      Melodi'nin benzersiz, sözlerin duygusuyla bütünleşen, ritme oturan ve sürükleyici olması gerekiyor.


      Ritim çoğu zaman standart kalıp (pattern) yada ölçülerde (4/4, 3/4, 6/8, 9/8 gibi) kullanılsa da, bazı parçalar ritimlerindeki sıradışı kalıp ve ilginç formatlarıyla diğerlerinden ayrılabilirler. Örneğin:


      Pek bayıldığım bu parçanın açılış ve 1ci kıtası 7/4 ölçüde giderken nakaratı 2/4'e geçiyor sonra 2ci kıta için yine 7/4 oluyor vs. vs. Özellikle sonuna doğru piyano solo altında çaldıkları 7/4 çeşitlemeler harika.

      Armoni (ingilizce harmony) ki aynı zamanda uyum ve ahenk demek, müzikte uyumlu çoksesliliği ve akor dizilerini ifade ediyor. Bir müzik parçası basmakalıp, popüler reçete akorlar (marş armoni, la-sol-fa-mi) üzerine kurulmuş olabileceği gibi, kendine has, benzersiz, can alıcı akor dizisi içerebilir. Örneğin:




      Stevie Wonder'ın sadece 2-3 akordan oluşan çok başarılı parçaları da vardır, bunun gibi sürprizlerle dolu akorları içeren parçaları da. Overjoyed armoni açısından öyle zengin ki, tek piyano ve şakıcıyla insanın ayaklarını yerden kesiyor.

      Enstrumantasyon ve Performanslar  Burada müziği icra eden müzisyenleri ve kendi enstrumanlarına olan hakimiyetlerini, ustalıklarını kastediyorum. Çokça duymuşumdur "kötü şarkı yoktur, kötü şarkıcı vardır" sözünü. Veya bunu "kötü müzik yoktur, kötü icracılar vardır" olarak uygulayabiliriz. Çok kaliteli bir müzik/şarkı yazmak yetmez, kaliteli icra edilmesi gerekir. Çoğumuz çok sevdiğimiz bir şarkıdan bizi soğutacak kadar kötü bir yorumuna/icrasına denk gelmişizdir.

      Ses Mühendisliği Özel salonlarda tamamen akustik icra edilen klasik ve senfonik müzik dışında, ister canlı ister kayıtlı bir müziği dinliyor olalım, seslerin kulağımıza ulaşmasında ses mühendisliğinin önemli rolü vardır. Orta çaplı bir barda 4-5 kişilik bir grubu dinlerken de, 40-50bin kişinin katıldığı açıkhava konserinde de bu geçerlidir. Hele kayıtlı müzik dinliyorsak, artık günümüzde nasıl kaydedildiği ve nasıl mikslendiği çok büyük önem taşımaktadır.
     Ülkemizde bu konuda henüz yaygın bir farkındalık yoksa da, her geçen gün önemi ve gerekliliği daha iyi anlaşılıyor. Başarılarını riske atmak istemeyen besteci/şarkıcı/grup'lar müziklerini bulabilecekleri en usta mühendislere teslim etmeyi seçiyorlar. Zira çok sevip beğenebileceğimiz bir müzik, kötü mühendislikten dolayı silik kalıp dikkatimizden kaçabilir, daha da ötesi dinleme keyfimizi kaçırabilir.

      Sevgili dostum Deniz Güngör bana bir gün şu anlama gelen bir cümle söylemişti: "kaliteli ve başarılı bir eser için tüm ögelerin en iyi olması gerekmez, ama ögelerden en az bir tanesinin en iyi olması şart.". 


      Katılıyorum, bir müziğe iyi veya kaliteli dememiz için yukarıda saydığım tüm ögelerin en en iyi olması gerekmiyor. Örneğin kimisinin söz ve melodisi çok kalitelidir, diğer ögeleri ortalamadır, kimisinin ise söz ve melodisi ortalamadır ama armoniyle, icrayla ve olağanüstü bir mühendislikle çok kaliteli bir hal alabilir. Veya tüm ögeleri üst seviyelerde zengin olan, sıradışılık ve sürprizlerle dolu müziklerle karşılaşabiliriz:



      ki böylesi müzikler birçok sıradan dinleyicinin algısını fazla zorlayıp dikkatinin dağılmasına sebep olabilir. Bu güzel soru için teşekkürler.


2 yorum:

  1. En yeni şarkılar dinlemek isteyenleri bekleriz: en yeni şarkılar

    YanıtlaSil
  2. Casinos Near I-395 Casino St. Paul, Minnesota - MapYRO
    Find 이천 출장마사지 the best Casinos near I-395 Casino St. Paul using our map. 하남 출장마사지 MapYRO, or the 시흥 출장샵 closest casino to the 경기도 출장마사지 city, is always convenient 영천 출장샵

    YanıtlaSil